به گزارش روابط عمومی یادمان شهدای هفتم تیر، سلسله نشست و مناظره‌های انتخاباتی مجال با هدف آگاه‌سازی و روشنگری مسائل مهم سیاسی و اجتماعی این بار با موضوع مناظره سیاسی میان الیاس نادران و محمود صادقی نمایندگان ادوار پیشین و فعلی مجلس شورای اسلامی تهران پنج شنبه 24 بهمن ماه 1389در مجموعه فرهنگی یادمان شهدای هفتم تیر (سرچشمه) برگزار شد.
الیاس نادران در ابتدای بیانات خود مقدماتی را درباره فلسفه مجلس در نظام جمهوری اسلامی ایران بیان کرد و گفت: انقلاب اسلامی فرصتی را فراهم کرد که مردم مستقیماً در حکومت و مسائل سیاسی نقش داشته باشند. مجلس نماد مردم سالاری است بنابراین ابزار نظارتی در حوزه‌های تخصصی باید برای مجلس و نمایندگان آن فراهم باشد. نمایندگان تهران باید مواجهه روشن‌تر و دقیق‌تری را نسبت به حاکمیت و دولت داشته باشند و از این رو باید نمایندگی تهران مهم‌تر و جدی‌تر است.
وی درباره خصوصیات مجلس کارآمد گفت که از مهم‌ترین ویژگی‌های مجلس کارآمد نظارت بر نهادها و نواخته نهادها و رد و برکناری مسئولین ناکارآمد است. مهم‌ترین مشکل امروز ما اقتصادی است که به تهدید تبدیل شده است. تجربه مجلس هفتم این تذکر را داد که مجموعه‌ای از اقتصادخوانده‌ها که سابقه تحقیقات عمیق داشتند بتوانند به صورت فوری آسیب شناسی و راهبردهای غلط در حوزه های اجرایی را بررسی و نشان کنند.
وی در ادامه بیان کرد: تفاهمی میان اساتید این حوزه مانند دکتر توکلی، دکتر سبحانی، دکتر خوشچهره و دکتر داود دانش جعفری انجام شد تا نسبت به جریانات مهم اقتصادی مجلس درگیر باشد نه تنها با جریانات ریز و خرد و بی‌اهمیت که نتیجه بسیار خوبی را برای من و همکارانم در آن دوره از مجلس رقم زد.
این نماینده مجلس هفتم در ادامه اظهار کرد: مسائل اخیر اقتصادی مانند اختلاس‌‌ا و رانت ها باعث شد که مجلس نیز ضعیف‌تر در این حوزه عمل کند. در زمینه حوادث آبان ماه افسوس خوردم که مجلس به دلیل عدم حمایت هیئت رئیسه نتوانست بهتر عمل کند. این دوره از مجلس ظرفیت کارشناسی خوبی را داشته که می‌توانسته از آن برای جلوگیری از بروز حوادث تلخ جلوگیری کند.
بعد از سخنان نادران، نوبت به محمود صادقی نماینده دوره اخیر مجلس شورای اسلامی بود. وی با یاد و خاطره شهدای حادثه هفتم تیر اشاره کرد که در سنین جوانی خود، نیم ساعت بعد از حادثه هفت تیر اینجا حاضر بوده است.
وی در ابتدا درباره کلیات نظام سیاسی کشور گفت که مجلس در مجموعه نظام حکمرانی ما نقش مهمی را دارد. قوه مقننه در نظام ما مستقل است که این موضوع از مسائل مهم زیر ساختی کشور به شمار می‌آید.
وی درباره کارآمدی مجلس که بیشتر به عنوانه موضوع این نشست مطرح شده بود گفت: کارآمدی مجلس ۲۰ درصد فردی است و ۸۰ درصد آن ساختاری است و برای کارآمدی کامل مجلس باید بخش ساختاری آن کامل شود.
وی همینطور اشاره کرد که قانون اساسی ما برای سهولت بیشتر ورود نمایندگان به مجلس برابری جنسیتی و قومیتی و مذهبی را برداشته است تا تمام اقشار بتوانند در مجلس نماینده خود را داشته باشند.
صادقی که برای نمایندگی دوره جدید مجلس شورای اسلامی رد صلاحیت شده است گفت: هیچ قوه‌ای غیر از مجلس نیست که نطق و حرف زدن برای آنان یکی از کارهای مهم و اصلی آنان باشد و از همین رو است که جلسات آنان بر خلاف دیگر قوای نظام از رسانه پخش می‌شود.
صادقی درباره برخی از مشکلات مجلس که مانعی برای کارآمدی آن است گفت که حق تحقیق و تفحص و نظارت از حقوق نمایندگان مردم است. اما این حق توسط شورای نگهبان برای مجلس و نمایندگان آن محدود شده است. البته برخی از محدودیت‌ها طبیعی و برخی عارضی است.
مثلاً احزاب در شکل‌گیری مجلس‌ها در تمام کشورها نقش بسیار مهمی دارند. حتی باید گفت در رقابت‌های برون حزبی است که کاندید یک حزب بیرون می‌آید. زمانی که این حوزه تقویت شود، مردم به جای رأی به نماینده به حزب رأی می‌دهند که پشتوانه کارشناسی نیز در آن وجود دارد. در صورت نقش آفرینی احزاب نگاه ملی به مجلس نیز می‌تواند تقویت شود اما ما متأسفانه فاقد نظام حزبی هستیم.
وی در ادامه بیان کرد: یکی دیگر از مشکلات مجلس این است که نقش انقلابی نسبت به قوانین دولتی دارد و پسینی است.
به عنوان مثال لوایح را باید مجلس بعد از ارسال دولت کارشناسی کند و بعد نظر بدهد.
صادقی درباره کمکی که مجلس می‌تواند در زمینه رفع محدودیت‌ها داشته باشد گفت که مرکز پژوهش‌های مجلس در رفع محدودیت‌ها و نواقص می‌تواند کمک کند. برخی از محدودیت‌های مجلس در قالب نظام‌نامه‌های آئینی است که رفته رفته می‌تواند برطرف شود.
از دیگر محدودیت‌های عارضی مجلس توسط شورای نگهبان است که آن را در برخی از زمینه‌ها محدود کرده است؛ مثل حق تحقیق و تفحص درباره خود شورای نگهبان و مافوق آن که با روح قانون اساسی در تضاد است. این مورد را به طور مشخص می‌توان در قانون ۷۶ شورای نگهبان خواند.
بعد از سخنان صادقی بار دیگر نوبت به نادران رسید. او در ادامه سخنانش درباره مشکلات اقتصادی و نقش مجلس بیان کرد که زمانی مجمع تشخیص به ریاست مرحوم هاشمی قانونی را برای رفع برخی از مشکلات اقتصادی و مسائل مرتبط با آن نوشتند که بسیار ضعیف بود و تنها توسط خود مجمع قابل اصلاح و تأیید بود.
نقدم به مجلس دهم این است که چرا در زمینه بنزین کم‌کاری کردید. در حالی که دولت دستش باز بود و نتیجه آن انفجار و خرابی شد که بر سر مردم آمد.
نادران، با انتقاد از مجلس یازدهم، بابت استفاده نکردن از اختیارات و ظرفیت‌های خود گفت: در ماجرای بنزین، وقتی پس از ۳ بار، مجلس نتوانست تصمیم‌گیری کند، به نهادی موازی سپرده شد که همین نهادهای موازی به تضعیف مجلس منجر می‌شود.
وی تصریح کرد: مجلس و مخصوصاً هیئت رئیسه، باید قبل از سران قوا، نسبت به بحث بنزین تصمیم‌گیری و از شأن خودش دفاع می‌کرد.
نادران در ادامه مناظره با صادقی، با بیان اینکه تحریم‌های کمرشکن در دوره مجالس قبلی هم وجود داشت، خاطرنشان کرد: در آن زمان، مجلس به‌دلیل برخورد فعال با تحریم‌ها، اجازه ایجاد نهاد موازی را نداد.
وی افزود: مجلس در آن زمان، بودجه را اصلاح، اختیارات دولت را تغییر و برای دور زدن تحریم‌ها، اختیاراتی از جمله ایجاد حساب‌هایی در خارج از کشور را به دولت داد.
نادران تصریح کرد: در واقع مجلس وقت، ابزارهایی را در اختیار دولت قرار داد که اصل ایجاد نهاد موازی را منتفی کرد.
وی در ادامه گفت: لاریجانی با کمک رفقایش توانست نظام پارلمانی را به نظام مدیریتی مطلوب خود تغییر دهد و ورود سایر گرایش‌های مجلس به این حوزه را بر طرف کنند و امیدوارم که از مبارکات مجلس بعدی این رفع مانع باشد.
صادقی نیز اشاره کرد که عامل رد شدنم برای دوره بعدی حرف‌ها و توئیت‌هایم بوده است. برنامه من این است که منافذ فساد در نهاد‌هایی که نمی‌توان به آن نظارت داشت را دنبال کنم.
در این دوره‌ای که در آن نمابنده بودم مجلس جنگ کلیک‌ها شده بود و نماینده‌ها با علم به باگ‌های نظام الکترونیکی توانستند اسم خود را برای رأی‌گیری‌ها و نطق‌ها بیشتر مطرح کنند.
دو سال است که طرحی دادم مبنی بر شفافیت ردیف بودجه برخی نهادها که کلیاتش قبول شد اما نمایندگان همان نهادها در مجلس مانع آن شدند، مثل صداوسیما، وزارت نفت و انرژی اتمی.
وی کارآمدی مجلس را اصلاح فساد و شفافیت آن عنوان کرد و گفت که پادزهر فساد سیستماتیک شفافیت سیستماتیک است. با همه احترامی که برای آقای رئیسی دارم، هنوز بعد از یک ساله برخی از افشاگری‌هایی که گفتند را انجام ندادند.
نادران، خام‌فروشی مواد نفتی در کشور را یادآور شد و گفت: در دورانی که در مجلس حضور داشتم طرحی برای ساخت پالایشگاه تصویب شد که نتیجه این طرح این شد که الان روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت کشور به جای ارزان‌فروشی در بازارهای مواد خام، تبدیل به فرآورده می‌شود و کشور از جهت فرآورده‌های نفتی بی‌نیاز است.
نادران با بیان اینکه چه در کنکور سراسری و چه در کنکور مجلس فقط، ورود برای نامزدها مهم است و در این زمینه برنامه ندارند، تصریح کرد: حواشی ناشی از حاشیه‌نشینی شهرها الان مسأله کشور است و وضعیت بغرنجی که آنها دارند نتیجه تصمیمات سیاسی و اقتصادی ماست.
وی معتقد است معضلات اقتصادی کشور ناشی از رانتی بودن اقتصاد نفتی ایران است و تاریخی صدساله دارد که حل آن نیازمند کار کارشناسی و پژوهشی ماورای نگاه‌های جناحی و سیاسی است.
صادقی از رد صلاحیت ۹۰ درصد نامزدهای اصلاح‌طلب توسط شورای نگهبان خبر داد و افزود: عمده رد صلاحیت اصلاح‌طلبان به بند ۲ مربوط می شود و سیاسی است در حالی که باید دلایل رد صلاحیت‌ها محکمه‌پسند باشد و به گزارش های محلی متکی نباشد.
وی خواستار ایجاد یک مرجع مستقل و نظام توافقی برای رسیدگی به شکایات درباره رد صلاحیت‌ها شد و گفت: علنی کردن علت رد صلاحیت باید در اختیار خود نامزدها باشد و آنها اختیار داشته باشند علت اصلی ردشدنشان را رسانه‌ای کنند.
عضو شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان با بیان اینکه نیازمند شفافیت نظام‌مند هستیم و طرح شفافیت مطرح در مجلس شورای اسلامی این هدف را دنبال می‌کند، گفت: اگر همه رفتارهای حاکمیت در اتاق شیشه‌ای قابل نظارت توسط مردم باشد جلوی بسیاری از فسادها گرفته می شود.
صادقی در خصوص برخی شایعات درباره گردش مالی میلیاردی در تبلیغات انتخاباتی اصلاح‌طلبان در دوره قبل نیز گفت: اینگونه شایعات را برخی روزنامه‌های تندرو دامن زدند و این موضوع را در کمیته شفافیت شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان بررسی کردیم و چنین چیزی واقعیت خارجی ندارد.
وی با بیان اینکه هشتاد درصد مشکلات مجلس ساختاری است و تنها ۲۰ درصد به عاملیت مربوط می شود، افزود: مجلس باید فراگیر باشد و اقشار مختلف مردم را پوشش دهد و قانون اساسی نه شروط ایدئولوژیک و نه شروط جنسیت برای احراز صلاحیت نمایندگی قائل نشده و شرایط حداقلی را خواسته و بقیه شرایط را به قوانین عمومی ارجاع داده است.
این فعال اصلاح‌طلب با بیان اینکه مجلس در فرایند قانونگذاری منفعل و منتظر لایحه‌های دولت است، گفت: نه تنها این موضوع دست و پای مجلس را بسته است بلکه در قالب آیین نامه داخلی مجلس، اختیارات نمایندگان کاهش پیدا کرده و نقش هیات رییسه مجلس افزایش یافته است.
صادقی به بازداشت برخی افراد در خصوص تایید صلاحیت‌ها اشاره کرد و گفت: پرونده های انتخاباتی در شورای نگهبان اگر از سوی مجلس تحقیق و تفحص شود خیلی از مسائل روشن می‌شود اما بر اساس تفسیر شورای نگهبان، مجلس حق ندارد درباره شورای نگهبان تحقیق و تفحص کند در حالی که طبق قانون اساسی چنین نیست.
وی با بیان اینکه نهاد مجلس بر اساس اصل تفکیک قوا، مستقل است و نمایندگان از مصونیت برخوردار هستند تا بتوانند به وظایف قانونی خود عمل کنند، افزود: قانونگذاری منحصرا در اختیار مجلس است و ورود نهادهای دیگر به این موضوع خلاف قانون اساسی است.